Wybory sędziów w głosowaniu czyli jak rozwiązać problem sądów

Powszechne wybory sędziów to koncept, który nieśmiało przebija się do opini publicznej. Ani politycy ani obecnie tym bardziej sędziowie nie są nim zainteresowani. I jedni i drudzy chcieliby mieć monopol nad kontrolą władzy sądowniczej ze szkodą dla społeczeństwa, które musi znosić wszystkie problemy z tym związane. Częściowy nadzór polityczny nad sędziami jest o tyle korzystny, że gwarantuje on w pewnym zakresie kontrolę nad pracą władzy sądowniczej. Nie rozwiązuje jednak wielu patologii kiedy np. partia rządząca może dowolnie mianować i zwalniać sędziów według swoich interesów. Równie podobnie samorządność sędziowska tylko z definicji wydaje się systemem lepszym. Historia ostatnich 25 lat w naszym kraju i powstałych patologii w środowisku sędziowskim (bezkarność sędziów, symbioza z politykami partii rządzącej lub opozycyjnej, nieuczciwe wyroki, mała efektywność rozpatrywanych spraw,duże koszty oraz długie kolejki spraw) można rozwiązać tylko w jeden sposób, poprzez wybory sędziów. Ludzie będący sędziami nie będąc ograniczeni demokratyczną kontrolą ze strony społeczeństwa czując sie bezkarni sprawili, iż nasz system sprawiedliwości stał sie krańcowo nieefektyny, kosztowny oraz często wypacza elementarną rzymską zasadę sprawiedliwości. Patologiczny system korporacji sędziowskiejdoprowadził dodatkowo do zideologizowania systemu sprawiedliwości.

Weryfikacja pracy sędziów przez wyborców doprowadzi do zlikwidowania większości powyższych problemów. Sędzia, który będzie wydawał niesprawiedliwe wyroki lub prokurator, który będzie niesprawiedliwie oskarżał prędzej czy później zostaną zastąpieni przez bardziej pracowitych i etycznych. System ten działa z dużym skutkiem w Stanach Zjednoczonych i wydatnio przyczynia się do utrwalenie porządku prawnego bazującego na przestrzeganiu prawa i sprawiedliwych wyrokach sądów.

Proponuję rozważyć poniższe sposoby wyłaniania sędziów funkcjonujące w Stanach Zjednoczonych. To prawda, że porządki prawne bazujące na tzw „common law” w USA czy prawie rzymskim w Polsce różnią się ale nie przeczy to stosowaniu wyborów powszechnych w odniesieniu do sędziów. Zwłaszcza, że klasyczna definicja sprawiedliwości brzmi: Sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa (Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuere).

Metody wyborów sędziów różnią się w zależności od stanu i dzielą się następująco:

Sędziego na określoną kadencję np. cztery lata mianuje gubernator stanu samodzielnie lub po zasięgnięciu opinii lub rekomendacji specjalnie ustanowionej do tego komisji. Pod koniec kadencji sędziego podczas wyborów do Kongresu i samorządów (wybory odbywają się co dwa lata w pierwszy wtorek listopada) znajduje się on wraz z innymi sędziami, którym skończyła się kadencja na liście wyborczej. Wyborcy decydują czy przedłużają kadencję sędziemu czy też zostaje on pozbawiony stanowiska i staje się normalnym obywatelem. Kadencyjność sędziów zależy od regulacji danego stanu i waha się pomiędzy czteroma a dziesięcioma latami,
Partie wystawiają swoich kandydatów na sędziów do wyborów a w danym okręgu wygrywa ten, który zgodnie z zasadą first past the post osiągnie największą ilość głosów. Wcześniej aby być nominowanym przez partię trzeba zwyciężyć w prawyborach jeśli kandydatów jest więcej niż jeden.
Kandydaci na sędziów startują w wyborach, ale bez wskazanych afiliacji partyjnych co sprowadza się do tego, że w trakcie kampani wyborczej nie mogą ujawniać partii, która ich wspiera

Każdy z tych trzech sposobów wyborów sędziów ma swoje wady i zalety ale każdy z nich to też milowy krok w kierunku poprawnego działania systemu sprawiedliwości i wydawania sprawiedliwych wyroków oraz kontroli etycznej sędziów jak też efektywności ich pracy. Dzięki wyborom, nie będzie można zarzucić sędziom, iż są z nominacji politycznej lub korporacyjnej. Oczywiście wyborcy mogą wybrać błędnie i to się zdaża ale to już ryzyko całego działania systemu demokratycznych wyborów.